Odkrycie, że za wieloma chorobami stoją niewidoczne gołym okiem organizmy zmieniło nie tylko sposoby leczenia, ale przede wszystkim podejście do higieny w trakcie postępowania z chorymi. Czym są dezynfekcja i sterylizacja? W jaki sposób się je wykonuje i jakie mają znaczenie w medycynie?
Dezynfekcja medyczna
Dezynfekcją nazywamy działanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Ponieważ dezynfekcja nie zawsze jest skuteczna wobec form przetrwalnikowych drobnoustrojów, potraktowane w ten sposób przedmioty czy powierzchnie nie są jałowe. Dezynfekcja medyczna obejmuje więc sprzątanie sal i korytarzy szpitalnych, ale na przykład narzędzia chirurgiczne wymagają już innego postępowania.
Dezynfekcji medycznej można dokonać, stosując parę wodną o niskim ciśnieniu, promieniowanie UV, alkohole, utleniacze, aldehydy albo związki metali ciężkich, jak srebro czy rtęć. Należy pamiętać, że większość dezynfekujących środków chemicznych nie działa w środowisku suchym.
Sterylizacja medyczna
Sterylizacja polega na całkowitym usunięciu wegetatywnych, przetrwalnikowych i zarodnikowych form mikroorganizmów. Jedynie przedmioty sterylne, inaczej jałowe, mogą mieć kontakt z otwartymi ranami, na przykład podczas operacji, aby uniknąć zakażenia.
Do sterylizacji medycznej najczęściej używa się metod fizycznych, takich jak zastosowanie pary wodnej pod ciśnieniem, sterylizacji suchym gorącym powietrzem czy spalania, w wypadku usuwania odpadów medycznych. Inne skuteczne metody sterylizacji to między innymi proces UHT, sterylizacja plazmowa lub sterylizacja promieniowaniem jonizującym.
Znaczenie procesów sterylizacji i dezynfekcji
Powszechnie stosowana dezynfekcja i Sterylizacja medyczna znacząco zmniejszają możliwość zakażenia i jego ciężkich powikłań, takich jak sepsa. Przed wprowadzeniem powszechnej dezynfekcji rąk przez lekarzy, umieralność spowodowana zakażeniem się w szpitalu tylko u kobiet w okresie okołoporodowym wynosiła nawet do 10%, podczas gdy obecnie praktycznie nie dochodzi do tego rodzaju zakażeń.